Ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος αδυναμίας συντονισμού μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. για το άνοιγμα των εξωτερικών συνόρων από την 1η Ιουλίου.
Παρά τις εντατικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο μόνιμων αντιπροσώπων, με πολύωρες συναντήσεις τη Δευτέρα και ξανά χθες, παραμένουν διαφωνίες σχετικά με τα επιδημιολογικά κριτήρια και την αξιοπιστία τους, αλλά και πολιτικοί παράγοντες που αφορούν τις ειδικές σχέσεις κρατών-μελών με συγκεκριμένες τρίτες χώρες, που δεν έχουν επιτρέψει την επίτευξη συμφωνίας.
Η συζήτηση θα συνεχιστεί αύριο και, αν δεν υπάρξει σημαντική πρόοδος, θα στραφεί σε ένα σχέδιο Β. Ορισμένα κράτη-μέλη προσανατολίζονται προς νέα παράταση της ταξιδιωτικής απαγόρευσης για αφίξεις από τρίτες χώρες, με μία ημερομηνία που έχει πέσει στο τραπέζι να είναι η 15η Ιουλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το ενδεχόμενο αυτό απορρίφθηκε από την ελληνική πλευρά, η οποία υπενθύμισε τις προσπάθειές της ήδη από τον Μάιο για να υπάρξει συντονισμός στο άνοιγμα των εξωτερικών συνόρων, οι οποίες δεν έτυχαν της ανάλογης ανταπόκρισης.
Η γενική κατεύθυνση είναι στη λίστα να συμπεριληφθούν χώρες που έχουν επιδημιολογικά δεδομένα αντίστοιχα με τον μ.ό. της Ε.Ε. 16 νέα κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού στις προηγούμενες δύο εβδομάδες ή ελαφρώς υψηλότερο (έως 20 ανά 100.000) αν έχουν καθοδική τάση. Για χώρες όπου εκφράζονται αμφιβολίες για την ακρίβεια των στοιχείων, έχει προταθεί να επιστρατευθούν οι κατά τόπους πρεσβείες (είτε της Ε.Ε. είτε συγκεκριμένων κρατών μελών) για να δώσουν την πραγματική εικόνα. Η λίστα προτείνεται να ανανεώνεται κάθε δύο εβδομάδες συνταγή για ατελείωτους διπλωματικούς μαραθωνίους στην καρδιά του καλοκαιριού.
Μία συμβιβαστική πρόταση που η Αθήνα εξετάζει με επιφύλαξη, και την οποία θα κρίνει με βάση ποιες χώρες θα συμπεριληφθούν είναι η αρχική λίστα να είναι πολύ μικρή. Μία άλλη ιδέα που εξετάζεται είναι να υπάρχει η δυνατότητα εξαίρεσης των κρατών-μελών από το άνοιγμα των συνόρων σε συγκεκριμένες τρίτες χώρες που θα μπουν στη λίστα αν και ενδέχεται να αντιμετωπίσει σημαντικές επιπλοκές στην εφαρμογή.
Ευρωπαίος διπλωμάτης από χώρα με σημαντική εξάρτηση από τον τουρισμό σημειώνει ότι θα ήταν «παράλογο» να μην καταλήξουν τα κράτη-μέλη σε κοινή λίστα και «να ακολουθήσει ο καθένας τον δικό του δρόμο» και δηλώνει ανοιχτός σε μια παράταση της προθεσμίας. Η ίδια πηγή αναφέρει ότι «δεν πρέπει να υπάρξει πολιτικοποίηση της διαδικασίας».
Για την Ελλάδα, ωστόσο, η οποία ελπίζει να ανοίξει τα αεροδρόμιά της την 1η Ιουλίου σε σημαντικό αριθμό τρίτων χωρών, οποιαδήποτε παράταση θα υπονομεύσει καταλυτικά τις προσπάθειες διάσωσης της τουριστικής περιόδου. Στο άλλο άκρο, μία ομάδα βόρειων χωρών, με άτυπη επικεφαλής τη Δανία, εκφράζει έντονο σκεπτικισμό απέναντι στην ιδέα του ανοίγματος προς τρίτες χώρες γενικότερα. Η Δανία μάλιστα διατηρεί ακόμα τα σύνορά της κλειστά σε χώρες της Ε.Ε. με περισσότερα από 20 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμό (Πορτογαλία και Σουηδία).
Αποκλίσεις
Η αδυναμία επίτευξης συμβιβασμού στις επόμενες ημέρες θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποκλίσεις στην πολιτική για τα εξωτερικά σύνορα, με αρνητικές συνέπειες για το άνοιγμα των εσωτερικών συνόρων. Ενα κράτοςνμέλος που δεν επιθυμεί να φιλοξενήσει ταξιδιώτες από συγκεκριμένες τρίτες χώρες ή από τρίτες χώρες γενικότερα ενδεχομένως να υποχρεωθεί να επιβάλει εκ νέου συνοριακούς ελέγχους με έτερο κράτος μέλος που έχει ανοίξει τα εξωτερικά του σύνορα. Η Αθήνα επιφυλάσσεται του δικαιώματος να κινηθεί μονομερώς από 1ης Ιουλίου αλλά θα πρέπει να λάβει τις σχετικές αποφάσεις υπολογίζοντας το ρίσκο άλλα κράτη μέλη να κλείσουν ξανά τα σύνορά τους με την Ελλάδα, όπως διατυπώθηκε σύμφωνα με πληροφορίες από ορισμένες χώρες του Βορρά.
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 11 Ιουνίου είχε συστήσει το σταδιακό άνοιγμα των εξωτερικών συνόρων από 1/7 με «χώρες με παρεμφερή ή καλύτερα επιδημιολογικά στοιχεία» από τις χώρες της Ε.Ε. και της Ζώνης Σένγκεν», όπως είχε πει η αρμόδια Επίτροπος Ιλβα Γιόχανσον. Η Επιτροπή είχε εισηγηθεί τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν στη σχετική λίστα πριν από το τέλος του Ιουνίου και να συμπεριληφθούν σε αυτήν τα Δυτικά Βαλκάνια.
Οι δύο λίστες
Σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times, υπήρχαν προχθές δύο λίστες επί των οποίων διεξάγονταν οι διαβουλεύσεις –η διευρυμένη των 54 χωρών και η ελαφρώς μικρότερη των 47 χωρών. Σε καμία από τις δύο δεν συμπεριλαμβάνονταν οι ΗΠΑ. Ευρωπαίος διπλωμάτης επιβεβαιώνει στην «Κ» ότι αποκλείεται οι ΗΠΑ να βρεθούν στην αρχική λίστα (αν προκύψει), σημειώνοντας δηκτικά «δεν τους χρωστάμε τίποτα» (δεδομένου μεταξύ άλλων του ωμού τρόπου με τον οποίο ο Ντ. Τραμπ επέβαλε την ταξιδιωτική απαγόρευση των ΗΠΑ στην Ευρώπη τον περασμένο Μάρτιο). Η Τουρκία βρίσκεται στη διευρυμένη λίστα, με επιδημιολογικά δεδομένα κοντά στα αποδεκτά, αλλά –πέρα από τις αμφιβολίες για την ακρίβεια των στοιχείων της– η τάση της επιδημίας στη χώρα είναι ανοδική. Προβληματισμό επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, δημιουργεί και το γεγονός ότι έχει ανοίξει τα σύνορά της με τη Ρωσία. Μεταξύ των 11 τρίτων χωρών στις οποίες η Αθήνα είχε δώσει προτεραιότητα για άνοιγμα στα τέλη Μαΐου, ορισμένες (π.χ. Αυστραλία, Ιαπωνία, Κίνα, Λίβανος) έχουν επιδημιολογικά δεδομένα σαφώς καλύτερα από της Ε.Ε. Αλλες (Ισραήλ, Βόρεια Μακεδονία) αντιμετωπίζουν ισχυρό δεύτερο κύμα και είναι εκτός ακόμα και της διευρυμένης λίστας. Η Σερβία βρίσκεται στη λίστα των «47» (10 κρούσματα/100.000 πληθυσμού), αλλά η επιδημία στη χώρα παρουσιάζει αυξητικές τάσεις.
